Herdijk - Arrest na prejudiciële beslissing HvJ EU: meldplicht artikel 36 IW 1990 niet strijdig met evenredigheidsbeginsel

Een bestuurder is door de Ontvanger aansprakelijk gesteld voor naheffingsaanslagen loonbelasting en btw op grond van artikel 36 lid 4 Invorderingswet 1990 (IW 1990), omdat geen rechtsgeldige melding van betalingsonmacht is gedaan. Het hof oordeelt dat de bestuurder in zijn hoedanigheid van oud-bestuurder voor wat betreft het laatste tijdvak erin slaagt te bewijzen dat het niet-betalen van de belastingen niet aan zijn kennelijk onbehoorlijk bestuur is te wijten. Voor alle eerdere tijdvakken wordt de bestuurder aangemerkt als ‘huidig bestuurder’, zodat de bestuurder voor die tijdvakken niet wordt toegelaten tot het leveren van tegenbewijs en de aansprakelijkheid in zoverre in stand blijft. In cassatie stelt de Hoge Raad vervolgens prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de EU (HvJ EU) of de moeilijke bewijspositie van de bestuurder ten aanzien van de bestuurdersaansprakelijkheid voor btw-schulden in strijd is met het EU-evenredigheidsbeginsel. Een bestuurder kan namelijk alleen in geval van overmacht of als hij te goeder trouw is afgegaan op het advies van een derde, die hij voor voldoende deskundig mocht houden, aannemelijk maken dat het niet aan hem is te wijten dat een lichaam niet aan zijn meldingsplicht heeft voldaan. Het HvJ EU antwoordt dat de regeling zich niet verzet tegen het Unierecht en dat hiervoor niet van belang is dat diezelfde bestuurder voor een daaropvolgend tijdvak kon bewijzen dat hij te goeder trouw heeft gehandeld. In lijn daarmee, en met de conclusie van de A-G, verklaart de Hoge Raad in het onderhavige arrest het cassatieberoep ongegrond. In de samenvatting wordt ook aandacht besteed aan de conclusie van de A-G die enkele aanbevelingen doet aan de Hoge Raad. De Hoge Raad volgt de A-G daarin echter niet.

Bestuurders uitzendbureaus/Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten

Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten heeft een vordering tot nabetaling van de materiële benadeling en de forfaitaire en aanvullende schadevergoeding wegens niet-naleving van de CAO voor de Uitzendkrachten ingesteld tegen de (voormalige, indirect en feitelijke) bestuurders van twee uitzendondernemingen. In eerste aanleg is bestuurdersaansprakelijkheid aangenomen nu betreffende bestuurders een persoonlijk ernstig verwijt treft. In het door hen daartegen ingestelde hoger beroep wordt deze hoofdelijke veroordeling in stand gelaten. Op het moment dat de bestuurders ernstig rekening hadden moeten houden met een mogelijke vordering van de stichting, hebben zij geen voorzieningen en/of maatregelen getroffen. Ook hebben zij beschikbare gelden niet aangewend om de benadeling te herstellen. Er is geen sprake van betalingsonmacht maar van frustratie van betaling en verhaal door alle verdiencapaciteit en overige activa uit de vennootschap te halen en deze te ontbinden door middel van turboliquidatie. Dit kwalificeert als betalingsonwil. De aansprakelijkheid wordt niet gematigd.

Schol q.q./Bestuurder

De curator heeft onder meer oplegging van een bestuursverbod gevorderd. Gedaagde is niet in de procedure verschenen. De curator wordt in de gelegenheid gesteld een uittreksel uit het handelsregister over te leggen van de rechtspersonen waarvan gedaagde verder bestuurder of commissaris is.

NIBC Bank/(Middellijk) bestuurders factoringconcern

De (middellijk) bestuurders van een factoringconcern hebben maandrapportages gemanipuleerd, waardoor de financier (NIBC) ten onrechte hogere bedragen heeft uitgeleend dan was overeengekomen. Als dit onrechtmatige handelen niet had plaatsgevonden, zou NIBC de financiering niet hebben voortgezet en zou zij aanzienlijk minder schade hebben geleden op de financiering. De bestuurders zijn aansprakelijk voor de door NIBC geleden schade. NIBC wordt in de gelegenheid gesteld om de hoogte van de schade bij akte nader toe te lichten.

Bestuurder aansprakelijk voor boedeltekort na grootschalige leasefraude

De rechtbank oordeelt dat een bestuurder van tien failliete vennootschappen zijn bestuurstaak onbehoorlijk heeft vervuld. De bestuurder heeft zich schuldig gemaakt aan grootschalige leasefraude door via zijn vennootschappen meer dan vijftig leaseovereenkomsten af te sluiten voor metaalbewerkingsmachines, terwijl 45 van deze machines niet bestonden. De leasegelden werden via spookfacturen in de administratie verwerkt en tussen de vennootschappen verrekend. De bestuurder heeft daarom de boekhoudplicht geschonden. De bestuurder wordt op grond van artikel 2:248 BW aansprakelijk gehouden voor het boedeltekort en krijgt een bestuursverbod van vijf jaar opgelegd.

Voorzitter bestuur aansprakelijk jegens voetbalvereniging, overige bestuurders kunnen zich disculperen

De bestuurders van een voetbalvereniging hebben een ambitieus plan aanvaard en uitgevoerd, terwijl geen onderzoek is gedaan naar de financiële haalbaarheid van de begroting. Dit leidt uiteindelijk tot het faillissement van de vereniging, waarop de curator de bestuurders aansprakelijk stelt op grond van artikel 2:9 BW. De rechtbank oordeelt dat de bestuurders hun taak onbehoorlijk hebben vervuld in de zin van artikel 2:9 BW. Met uitzondering van de voorzitter, van wie het plan afkomstig was, weten de bestuurders zich echter te disculperen. Een beroep van de curator op artikel 6:162 BW is niet voldoende onderbouwd, omdat hij niet opkomt voor de gezamenlijke schuldeisers.

Aransil Limited/(Voormalige) bestuurders Facevalue B.V.

Een bv werd gefinancierd via een convertible loan agreement met een investeringsmaatschappij. Na financiële problemen heeft een vennootschap naar het recht van Gibraltar de vordering van de bv overgenomen en desbetreffende vennootschap stelt dat de bestuurders zonder rechtsgrond bedragen aan zichzelf hebben uitgekeerd. Onder andere zijn betalingen met een lening verrekend, terwijl de lening zou worden omgezet in aandelen. De vennootschap verwijt de voormalige bestuurders van de bv onbehoorlijk bestuur (art. 2:9 BW) en vordert schadevergoeding namens de bv. Volgens het hof zijn de bestuurders voor een deel aansprakelijk.

Geen baten, geen faillissement: turboliquidatie houdt stand

Schuldeisers van een geturboliquideerde vennootschap verzoeken de faillietverklaring van deze vennootschap. Er zouden potentiële baten zijn op grond van vereenzelviging en bestuurdersaansprakelijkheid. De rechtbank acht deze baten echter niet aannemelijk. Het verzoek wordt afgewezen.

Leferink q.q./Bestuurders van Dock 25 B.V.

De curator van een failliete vennootschap stelt de twee (oud-)bestuurders aansprakelijk voor het boedeltekort op grond van artikel 2:248 BW. De rechtbank overweegt dat de administratieplicht is geschonden en dat de ene bestuurder (‘Bestuurder 1’) vermogen aan de vennootschap heeft onttrokken. De bestuurders zijn daarom in beginsel aansprakelijk voor het boedeltekort. Het beroep van de andere bestuurder (‘Bestuurder 2’) op disculpatie slaagt niet. De rechtbank oordeelt dat Bestuurder 2, toen hij van zijn medebestuurder geen inzage kreeg in de administratie en signalen kreeg van problemen met betalingen, onvoldoende (verscherpt) toezicht heeft gehouden op zijn medebestuurder. Omdat Bestuurder 2 relatief snel na het ontdekken van de problemen is afgetreden terwijl na zijn aftreden veel meer fout is gegaan dan daarvoor, matigt de rechtbank het aansprakelijke bedrag tot 20% van het boedeltekort. In de vrijwaringsprocedure oordeelt de rechtbank dat slechts de helft van het bedrag dat Bestuurder 2 verschuldigd is hem aangaat. Als Bestuurder 2 meer betaalt dan hem in de onderlinge verhouding tot Bestuurder 1 aangaat, moet Bestuurder 1 dit aan hem vergoeden.

Alsberg Accountants & Adviseurs c.s./Sportled Nederland c.s.

Accountants zijn aansprakelijk voor de schade die bestuurders hebben geleden doordat de curator van een failliete vennootschap hen op basis van een rapport van de accountants aansprakelijk heeft gesteld. Op basis van een verkeerd gebruik van de term ‘contractwaarde’ werden de bestuurders in eerste aanleg veroordeeld tot betaling van een fors bedrag aan de curator. De accountants hebben nagelaten in te grijpen toen zij merkten dat de curator het rapport foutief inzette in deze procedure. De schade bestaat naar het oordeel van het hof met name uit de kosten voor het voeren van verweer en het instellen van hoger beroep.